Door Hendrik Gringhuis | 7 october 2025
Duurzaam wonen begint bij bewust omgaan met energie. Of het nu gaat om het verminderen van je verbruik of het zelf opwekken van energie, beide dragen bij aan een lagere energierekening én een beter milieu. In een appartement is het vaak een uitdaging om grote verduurzamingsstappen te zetten, maar ook met kleine, slimme maatregelen kun je veel bereiken.
Hier kun je ontdekken hoe je inzicht krijgt in je energieverbruik, welke hulpmiddelen je kunt gebruiken om dat te monitoren, en hoe je stap voor stap je woning energiezuiniger kunt maken.
Energie besparen of opwekken
Energieverbruik managen
Besparen van energie in je woning begint met inzicht in hoeveel je gebruikt, en liefst ook waar en wanneer.
De eenvoudigste manier is om regelmatig (bijvoorbeeld dagelijks of wekelijks) de meterstanden van elektriciteit en gas of warmtenet op te nemen en in een spreadsheet op te slaan.
Als je daar ook weergegevens als temperatuur en windsnelheid aan toevoegt kan dit je helpen om in te schatten hoeveel je zou kunnen besparen.
Ook kun je dan beter vergelijkingen maken met energieverbruik voor en na het toepassen van maatregelen.
Voor een echt compleet beeld is het handiger om te werken met een energieverbruiksmanager. Die tref je in verschillende vormen aan: een schermpje in de woonkamer, een app op je telefoon of een website waarop je ziet hoeveel gas, stroom of warmte je verbruikt.
Als je een slimme meter hebt kan dat soms zelfs real time, waarbij je het verbruik op dat moment kunt zien en direct de gevolgen kunt waarnemen van het in- of uitschakelen van lampen of apparaten of het hoger of lager zetten van de verwarming.
Door het toepassen van verbruiksmanagers wordt het een stuk makkelijker en leuker om bespaardoelen te stellen en ze te halen. Sommige zijn zelfs geschikt om (al dan niet automatisch) apparaten aan of uit te zetten.
Op deze pagina van Milieu Centraal kun je lezen hoe verschillende soorten energieverbruiksmanagers de informatie meten en laten zien, wat de voor- en nadelen van de verschillende soorten zijn en waar je rekening mee moet houden bij het gebruik.
Je ziet dat er heel veel verschillende mogelijkheden zijn waar ook steeds een ander kostenplaatje aan hangt. Om daarover een overzicht te krijgen kun je op deze pagina terecht.
Energiebesparende kleinere maatregelen
Natuurlijk is de makkelijkste en snelste manier om te beginnen met verduurzamen van je appartment het toepassen van eenvoudige maatregelen om in je woning zo weinig mogelijk energie te gebruiken.
Gelukkig is het niet moeilijk om over besparen zonder veel investeringen of werkzaamheden inspiratie op te doen of kennis te vergaren.
Bij de Vereniging Eigen Huis zijn veel tips te vinden over verduurzamen en/of energie besparen.
Door (gratis) een account aan te maken kun je een e-book over energiebesparing downloaden. Daarvoor hoef je overigens geen lid van de vereniging te worden.
In het e-book kun je lezen hoe je snel en zonder grote investeringen je energiegebruik kunt verminderen.
Er wordt onder andere ingegaan op het vervangen van gloeilampen door led-lampen, het optimaal gebruiken van een centrale verwarmingsinstallatie, aanbrengen van radiatorfolie, dichten van kieren en naden en het toepassen van ruimteverwarming, zoals infraroodpanelen.
Ook op de website van de regionale energieloketten tref je een e-book met besparingstips aan.
In het e-book energiebesparen zijn 50 meestal korte suggesties te vinden om energie te besparen. Dat varieert van open deuren als korter douchen of een dekentje omdoen zodat de verwarming lager kan tot een hele serie slimmigheidjes om minder energie te gebruiken in de keuken.
Heel veel handige kleine maatregelen vind je eveneens op de website van Grijs naar Groen, de verduurzamingspartner van een aantal Utrechtse gemeenten.
Hier lees je ook uitgebreide informatie over minder bekende mogelijkheden zoals energiebesparende verf, een doorstroomboiler of een doorstroombegrenzer die water en energie bespaart bij het douchen.
Zelf energie opwekken
Bij het verduurzamen van je woning kun je maatregelen treffen om energie te besparen, maar daarnaast kun je mogelijk ook zelf op een duurzame manier energie gaan opwekken.
Voor de eigenaar van een appartement is normaal geproken eigenlijk de enige optie het plaatsen van zonnepanelen (al dan niet) op het dak. Dit is ook ruimschoots de bekendste duurzame energieopwekker die bij vrijstaande woningen bijna altijd toegepast kan worden.
Bij appartementen is het heel erg afhankelijk van de situatie of zonnepanelen een realistische optie zijn. Er moet ruimte beschikbaar zijn op het dak en de aansluitingen naar afzonderlijke appartementen moeten efficient te maken zijn.
Natuurlijk heb je toestemming nodig van de VVE om (vaste) zonnepanelen te laten plaatsen. Over andere mogelijkheden om zelf energie op te wekken – zoals windmolens en bodemwarmte – die interessant kunnen zijn voor VVE’s vind je meer informatie op onze speciale pagina over verduurzamen voor VVE’s.
Een bijzonder soort zonnepanelen is het type dat je gewoon met een stekker aansluit op een stopcontact in je woning. Deze worden ook wel “plug-and-play-zonnepanelen” genoemd.
Ze hebben het voordeel dat ze erg makkelijk en op bijna elke plek aan te sluiten zijn, maar ze brengen ook risico’s met zich mee, zoals brandgevaar door overbelasting van een deel van je elektrische installatie.
In dit artikel vertelt Vereniging Eigen Huis je alles over de voor- en nadelen ervan.
Als je de keuze maakt om zelf energie te gaan opwekken zul je hoogstwaarschijnlijk ook een deel van de opgewekte energie niet zelf kunnen gebruiken en dus gaan (terug)leveren aan een energiemaatschappij.
Natuurlijk ga je dan het liefst in zee met een leverancier die zelf ook zo duurzaam mogelijk is.
Om je keuze makkelijker te maken kun je je licht opsteken bij het onderzoek dat tot 2022 jaarlijks door WISE, Consumentenbond en Natuur&Milieu werd uitgevoerd. Helaas is men “om budgettechnische redenen” gestopt met deze onderzoeken.
Volgens navraag bij de Consumentenbond moet je echter altijd nog wel aan de stroometiketten van leveranciers kunnen zien hoe groen de herkomst van hun energie is. Nederlandse groene stroom en CO2-gecompenseerd gas zijn de hoogste certificeringseisen. Deze worden gecontroleerd via Garanties van Oorsprong (GvO’s).
Met de groene stroom checker kun je eenvoudig nagaan hoe groen de stroom daadwerkelijk is die je leverancier aanbiedt.
Terugleverkosten
Naast de duurzaamheid van je energieleverancier spelen voor jou waarschijnlijk ook de kosten die je leverancier in rekening brengt voor terugleveren een rol bij je keuze.
Een handig overzicht van de kosten die diverse leveranciers hanteren vind je bij Gaslicht.com. Naast een lijst met de toegepaste tarieven vind je hier ook een uitleg over de verschillende methodes die leveranciers gebruiken om teruglevering te verrekenen.
Zonnepanelen, voor en tegens
Ondanks de discussie en onzekerheid over het al dan niet afschaffen van de salderingsregeling worden zonnepanelen in het algemeen nog steeds beschouwd als een heel goede manier om zelf op een duurzame manier energie op te wekken.
De terugverdientijd zal waarschijnlijk de komende jaren wel behoorlijk wat langer gaan worden, ook omdat veel energiebedrijven een vergoeding (gaan) vragen voor elektriciteit die je teruglevert. Daar staat weer tegenover dat de prijzen van zonnepanelen door de toch wel afgenomen vraag lager zijn geworden en ook de kosten voor installatie zijn verminderd door de concurrentie tussen installatiebedrijven.
Naast de discussie over de salderingsregeling zijn er de laatste jaren ook vraagtekens gerezen over de duurzaamheid van de productie van zonnepanelen en de (on)mogelijkheden om ze na verloop van tijd te kunnen hergebruiken.
Vooral zonnepanelen die afkomstig zijn uit China worden door velen met argusogen bekeken. Wellicht wil je daarom bij de aanschaf ook rekening houden met het land van oorsprong van je zonnepanelen.
Om jezelf hier een beter beeld van te kunnen vormen hebben we alvast een paar aantal artikelen over dit onderwerp voor je verzameld.
Dit artikel uit De Groene gaat vooral in op de bijna-monopoliepositie van China en de problemen die daaruit voortkomen, zoals instorting van de Europese producenten en uitbuiting van Oeigoeren bij de winning van grondstoffen.
Deze artikelen uit de Belgische Standaard en van journalistenplatform Innovation Origins gaan ook in op de positie van China in de concurrentiestrijd, maar dan wat beknopter dan de Groene.
Op deze pagina van Kieskeurig.nl lees je ook een en ander over de hevige concurrentie tussen Europese en Chinese producenten, maar hier vind je ook nog een aantal tips die je kunnen helpen bij je keuze.
De Consumentenbond geeft naast algemene informatie over zonnepanelen ook meer gerichte aanwijzingen hoe je de beste keuze kunt maken, onder andere door in te gaan op prijzen en soorten, de salderingsregeling, de geschiktheid van je dak, de optimale hoeveelheid zonnepanelen, subsidiemogelijkheden en levensduur van panelen.
Op een andere pagina behandelt de Consumentenbond uitgebreid hoe het zit met terugleverkosten die gehanteerd worden door diverse energieleveranciers.
Bij Hier.nu kun je eveneens veel wetenswaardigheden vinden over zonnepanelen, niet alleen over toepassing op je eigen woning maar ook hoe je er als energiecoöperatie mee aan de slag kan.
Je kunt ook een keuzegids downloaden die je aan de hand van een aantal concrete stapjes helpt om te beslissen of zonnepanelen bij je woning passen, zowel uit financieel als technisch oogpunt bekeken. Als dat zo blijkt te zijn, vind je in dezelfde keuzegids ook tips over het selecteren van een installateur.
Bij Coolblue Energie vind je zowel informatie over de complete systemen voor zonnepanelen die ze bij je kunnen leveren en installeren als over de voorwaarden en tarieven die ze hanteren voor het leveren én afnemen van groene stroom.
Thuisbatterijen
Momenteel is er, mede door het afschaffen van de salderingsregeling, veel aandacht voor het toepassen van een thuisbatterij, al dan niet in combinatie met zonnepanelen.
In sommige gevallen wordt in reclameuitingen nogal dubieuze informatie verstrekt over een zeer korte terugverdientijd.
In de regel is het echter de vraag of de thuisbatterij zichzelf überhaupt terugverdient. Daarnaast zijn er veel kostbare en schaarse grondstoffen nodig om de batterijen te produceren.